زبان بلغاری یا "بلگارسکی ازیک " (به بلغاری: Български език) زبان رسمی کشور بلغارستان است. البته غیر از این کشور در کشورهای اطراف آن در بالکان و یا سایر نقاط اروپا مانند آلبانی، اوکراین، رومانی، صربستان، یونان، ترکیه، جمهوری مقدونیه و حتی جمهوری چک هم صدها هزار نفر به این زبان صحبت می کنند. این زبان در حال حاضر یکی از زبان های رسمی اتحادیه اروپاست.
از آنجایی که در سالهای اخیر این کشور مقصد بسیاری از مسافرین و توریست های ایرانی بوده و تور بلغارستان (شامل تور وارنا و تور صوفیا) روز به روز در بین جوانان و خانواده های علاقه مند به سفرهای توریستی طرفداران بیشتری پیدا می کند، بد نیست که با برخی اصطلاحات و یا کلمات زبان بلغاری نیز آشنا شوید.
زبان بلغارستان یکی از زبان های هندواروپایی است و از زبان های اسلاوی جنوبی یا "اسلاونیک" (مانند زبان های صربی، کرواتی، مقدونی، اسلونیایی و غیره) به شمار می رود. جالب اینجاست که بدانید قوم بلغار در اصل یکی از اقوام ترک زبان حاشیه دریای خزر بودند، هزاران سال پیش به این بخش از شبه جزیره بالکان کوچ کردند و سپس با سکونت در این سرزمین، کم کم زبان اسلاوی را پذیرفتند و به مرور زبان واژه های اصلی زبان کهن بلغارها کمرنگ تر شد.
بدلیل اینکه در طی قرون گذشته بلغارستان بارها بین کشورها و فرمانروایی های مختلف دست به دست شده، از هر کدام بخشی از فرهنگ و زبان آنها نیز وارد زبان و فرهنگ بلغارستان شده بطوری که امروزه در زبان بلغاری هزاران واژه ترکی، فارسی، روسی، یونانی و غیره را پیدا می کنید.
در ضمن الفبای زبان بلغاری هم بارها عوض شده و در ابتدا الفبای گلاگولیتیک در اوایل رواج مسحیت دار این سرزمین مورد استفاده قرار می گرفت سپس الفبای سیرلیک برای مدتها الفبای رسمی مورد استفاده در بلغارستان بود و تا قرن نوزدهم مورد استفاده قرار می گرفت. پس از استقلال بلغارستان، الفبای دیگری در این کشور به کار گرفته شد تا اینکه در دهه 1940 میلادی باز هم الفبای بلغاری کمی تغییر کرد و تعداد حروف آن کمتر شد و تعداد حروف به 30 عدد کاهش یافت.
زبان بلغاری دستور زبان (گرامر) خاص خود را دارد. جالب اینجاست که بسیاری از کلمات در این زبان در یکی از سه دسته های مذکر، مونث و یا خنثی رده بندی می شوند. همچنین استفاده از پسوند، پیشوند و قید در جملات زبان بلغاری هم دستورات خاص خودشان را دارند. همچنین توجه داشته باشید که بعضی از کلمات کاربردهایشان در جملات با یکدیگر فرق دارند. مثلا سلام کردن در این کشور چند نوع است: وقتی می خواهید به یک نفر بصورت کاملا محترمانه و رسمی، سلام کنید، زمانی که می خواهید به یک جمع سلام کنید و یا زمان سلام کرده به یک دوست، همکار و یا اعضای خانواده. در کل بیشتر عبارات و اصطلاخات این زبان به دو دسته رسمی و غیر رسمی و همچنین خطاب به فرد مذکر یا مونث تقسیم بندی می شوند و نباید در بکار گیری آنها در جملات اشتباه کرد.
در اینجا تعدادی از کلمات، اصطلاحات و یا جملاتی که شما مسافرین تور بلغارستان هنگام سفر به این کشور می توانید از آنها استفاده کنید را جهت آشنایی هر چه بیشتر شما با فرهنگ و زبان این کشور به اتفاق مرور می کنیم:
سلام و خداحافظی:
- Здравей (اِزدراوی) : سلام غیر رسمی به یک نفر
- Здравейте (ازدراویته) : سلام رسمی یا سلام کردن یه افراد یک جمع
- Здрасти (ازدراستی) : سلام دوستانه
- Добро утро (دوبرو اوترو) : صبح بخیر
- Добър ден (دوبر دان) : روز بخیر
- Добър вечер (دوبرو ویچر) : عصر بخیر
- Лека нощ (لِکا نُشت) : شب بخیر
- Довиждане (دوویژدانه) : خداحافظ
سئوال و جواب های زبان بلغاری:
- Как се казваш? (کاک سه کازواش) : نام تو چیست؟ (حالت غیر رسمی)
- Кой си ти? (کوی سی تی) : تو کی هستی؟ (غیر رسمی – خطاب به مذکر)
- Коя си ти? (کویا سی تی) : تو کی هستی؟ (غیر رسمی – خطاب به مونث)
- Кой сте вие? (کوی استه ویه) : شما کی هستید؟ (رسمی – خطاب به مذکر)
- Коя сте вие? (کویا استه ویه) : شما کی هستید؟ (رسمی – خطاب به مونث)
- Как си? (کاک سی) : حالت چطوره؟ (غیر رسمی)
- Как сте? (کاک اِسته) : حالتون چطوره؟ ( خطاب به یک جمع و یا احوالپرسی رسمی و مودبانه)
- Добре съм (دوبره سُم) : خوبم
- Да (دا) : بله
- Не (نِه) : خیر
- Може би (موژه بی) : شاید
- Какво правиш? (کاکو و پراویش) : چه کار می کنی؟ (غیر رسمی)
- Какво правите? (کاکوو پراویته) : چه کار می کنید؟ (رسمی یا خطاب به جمع)
- Всичко [най-]хубаво (ویشکو - نای - هوباوو) : با بهترین آرزوها
- Поздрави (پوزدراوی) : با احترام ، ارادتمند
- Благодаря (بِلاگوداریا) : متشکرم
- Моля (مولیا) : لطفا – خواهش می کنم ( هر دو را معنی می دهد)
- Извинете (ایزوینیته) : ببخشید (رسمی)
- Извинявай (ایزوینی یاوای) : ببخشید (غیر رسمی)
- Обичам те! (اوبیچام تِه) : دوستت دارم
- Колко е часът? (کولکو اِ چاسُت) : ساعت چنده؟
- Говорите ли…? (گاواریت لی ... ) : آیا به زبان ... صحبت می کنید؟
- английски (انگلیسکی) : انگلیسی
- български (بلگارِسکی) : بلغاری
- немски (نمسکی) : آلمانی
- руски (روسکی) : روسی
- френски (فرنسکی) : فرانسوی
- Ще се видим утре (اِشته سه ویدیم اوتره) : فردا همدیگر را خواهیم دید
امیدواریم با کمک این کلمات و جملات در زمان اقامت و سفر با تور بلغارستان بتوانید دوستان خوبی در این کشور برای خود پیدا کنید.