تاریخ تفلیس

در این مقاله خلاصه ای از تاریخچه شهر تفلیس و کشور گرجستان را جهت آشنایی دوستانی که علاقه مند به سفر و رزرو تور تفلیس هستند، را آوردیم.

نام این شهر به زبان گرجی بصورت "تبیلیسی" – Tbilisi – خوانده می شود که در زبان های غربی مانند انگلیسی هم به همین صورت تلفظ می شود. در مورد بنیان گذاری شهر تفلیس داستانی معروف است که بر پایه آن یکی از پادشاهان گرجستان باستان، بنام "واختانگ اول" هنگام شکار به همراه زیر دستان و اطرافیانش، متوجه چشمه های آب گرم در منطقه ای می شوند که بدلیل داشتن چشمه های آب گرم، پادشاه دستور داد که شهری در محل آنجا ساخته شود که بعدها به این نام یعنی تبلیسی یا دارنده چشمه های آب گرم ، معروف شد. تفلیس در واقع معرف تبلیسی است.

از زمان های قدیم در این سرزمین انسان ها سکونت داشته اند. تقریبا از پایان عصر مفرغ بود که کم کم قبایل گرجی با هم متحد شدند. دو اتحاد بین مردمان گرجی در آن زمان بوجود آمد یکی دیائوخی و دیگری کولخیس که تا چند قرن بعد هم این وحدت با موفقیت ادامه داشت و بعدا موجب بوجود آمدن ملت گرجستان شد.

این کشور قرنها جزئی از خاک ایران بوده و در زمان ایران باستان، مردمان این ناحیه تحت حمایت و یا بخشی از کشور ایران به شمار می آمدند.به همین دلیل نیز هنگام سفر با تور تفلیس اِلمان های ایرانی زیادی در بخش های تاریخی این شهر مشاهده خواهید کرد.

پس از قرنها حکومت سلسله اورارتو بر این نواحی، سرانجام حکومت آنها تضعیف و در نهایت از بین رفت و سرانجام حکومت مادها جایگزین آنها شدند. سپس در زمانی کمتر از یک و نیم قرن، این سلسله پادشاهی ایرانی هم سرنگون و حکومت بدست پادشاهان هخامنشی افتاد. گفته می شود که قوم ارمنی از ترکیب اقوام ماد و گرجی بوجود آمدند. پس از درگیری ها و جنگ هایی بین اقوام و گروه های مختلف گرجی، سرانجام پادشاهی "ایبریا" توسط "پارناواز اول" تاسیس و همچنین شهر "متسختا" را بعنوان پایتخت برگزیده شد.

از آن زمان تا هنگام حمله مغول ها ، این سرزمین تا حدودی روی آرامش و رونق بازرگانی را به خود می دید اما متاسفانه با یورش وحشیانه مغول ها، برای مدتی این کشور ضعیف و از آن زمان ببعد مرتب درگیر جنگ و ایستادگی در برابر دولت های خارجی و حملات آنها یعنی ایران، عثمانی و سرانجام روسیه بود.

در زمان گسترش اسلام، اعراب این سرزمین را هم مانند بسیاری از کشورهای دیگر فتح کردند اما شدت مقاومت مردم گرجستان در برابر آنها طوری بود که غیر از بعضی نواحی مانند تفلیس، بقیه نقاط این سرزمین عملا از چنگ آنها خارج شده بود. سرانجام اعراب در نبرد "دیدگوری" در سال 1022 میلادی شکست سختی خوردند و برای همیشه از آنجا رانده شدند.

در ان زمان پادشاهان بخش های غربی و شرقی این کشور با هم متحد شده و یک امپراطوری را تشکیل دادند ولی با حملات سلسله سلجوقی بارها بین آنها و سلجوقیان جنگ در گرفت. ولی با این وجود از این دوران عصر شکوفایی فرهنگ و تمدن مردم گرجستان شروع شد که تا زمان لشگرکشی های مغول ها ادامه داشت. بعد از بیرون راندن مغول ها برای مدتی گرجی ها اقدام به بازسازی و تقویت اقتصاد و فرهنگ خود پرداختند اما چندی بعد تیمور لنگ با حملات ویرانگر خود به این سرزمین، بار دیگر این کشور زیبا را دستخوش غارت و ویرانی کرد. بعدا با حملات عثمانی ها از سمت غرب و تصرف بخشی از این کشور، کم کم قدرت گرجی ها رو به ضعف گذاشت و سلسله پادشاهی آنها به مرور تضعیف و تجزیه شد.

متاسفانه در زمان صفویان هم بارها ارتش آنها به خاک این کشور لشگرکشی و هر بار با کشتار و ویرانی و تبعید عده ای از گرجی ها، این سرزمین رو به ویرانی گذاشت. این حملات و کشتارها در زمان قاجارها هم ادامه داشت و آغا محمد خان قاجار در حمله به گرجستان عده زیادی از مردم این کشور، بخصوص شهر تفلیس را قتل عام کرد. مردم این سرزمین که از قرنها ظلم و ستم این پادشاهان به ستوه آمده بودند در آرزوی اتحاد با دولت روسیه تزاری بودند و سرانجام با دخالت های روسها در ابتدا در 1783 میلادی  در ابتدا گرجستان تحت حمایت روسیه در آمد و سپس در سال 1801 امپراطوری تزاری این کشور را یکی از فرمانداری های خود اعلام کرد.

از آن زمان تا سال 1917 (زمان بوقوع پیوستن انقلاب بلشویکی و تاسیس اتحاد جماهیر شوروی) این سرزمین بخشی از خاک روسیه تزاری بود. پس از آن برای مدت کوتاهی "جمهوری دموکراتیک گرجستان" به پایتختی تفلیس اعلام استقلال کرد و در آن زمان بسیاری از کشورها این حکومت را به رسمیت شناختند. در سال 1920 این کشور پیمان صلحی را با دولت شوروی امضا کرد اما سال بعد با حمله نیروهای ارتش سرخ (ارتش شوروی) به این کشور و سقوط دولت نوپای گرجستان این کشور استقلال خود را از دست داد. از آن زمان تا سال 1990 این سرزمین تحت عنوان "جمهوری سوسیالیستی گرجستان شوروی" خوانده میشد.

از آن زمان همواره احساسات ملی گرایانه این مردم و مبارزات آنها تا زمان فروپاشی شوروی همچنان ادامه داشت. مثلا در سالهای 1956 و در سال 1978 نسبت به محدودیت های اعمال شده بر فرهنگ، زبان ملی و همچنین "روسی سازی" دولت اتحاد شوروی دست به اعتراض زدند و معمولا به شدت سرکوب میشدند.

اما با اصلاحات و آزادی های اعمال شده در دوره حکومت آخرین رهبر شوروی – گورباچف – مردم این کشور باز هم دست به اعتراض زدند و بدلیل درگیری هایی که بین ارتش و نیروهای امنیتی اتحاد شوروی و مردم تفلیس بوجود آمد و منجر به کشته و زخمی شدن دهها نفر شد، مردم این کشور بیش از پیش از اتحاد شوروی و حزب کمونیسم بیزار شدند.

در سال 1990 رسما مجلس این کشور اعلام کرد که گرجستان یک کشور اشغال شده است. سرانجام با فروپاشی اتحاد شوروی سوسیالیستی، این کشور هم از چنگ کمونیست های شوروی خارج شد و استقلال خود را بازیافت. از آن زمان با پیشرفت و توسعه گرجستان شهر تفلیس هم رو به رشد گذاشته و امروزه تبدیل به یک شهر توریستی با داشتن آثار تاریخی و فرهنگی متنوعی شده است. بطوریکه هر ساله هزاران توریست و گردشگر خارجی با استفاده از تور تفلیس از این شهر دیدن می کنند.

اگر اهل سفر و گردش هستید، سفر به این شهر زیبای تاریخی را از دست ندهید. به خصوص اگر به تاریخ این شهر علاقه مند هستید با سر زدن به موزه ها، کلیساهای قدیمی و قلعه های تاریخی این شهر و مناطق اطراف آن می توانید ساعتها سرگرم شده و از شگفتی های این شهر کهن لذت ببرید.